Chronological line of royal-treasurer and question of Shota-royal treasurer’s personality
DOI:
https://doi.org/10.52340/sr.2022.02Abstract
According to the researches important changes were made in the chronology of royal treasurers in the XII-XIII centuries, patrimonial possessions and the origins and personalities of the owners of unknown mandates mentioned in the sources as unknown or debatable until now were ascertained , among them:1. We made some changes in the Genealogical Table of the feudal surname “Toreli”, we could find out that the surname “Toreli” was formed in the XII century, but in the X-XI centuries the surname “Toreli” was meant under the Gamrekelis patrimonial 2. We were also able to prove that Shota,Gamrekeli,Beshkeni and Varazbakuri of Adzikvi inscription are son’s of Kakha the I and they are neither the figures of XII centuries first half nor representatives of previous generation of Javakheti chief lord.3. Hence we identified Shota Toreli(the son of Javakheti chief lord) with Shota a royal treasurer-Aghapi(Church funeral prayer) of Jerusalim Monastry of Cross and we believed that on this post he was a deputy of Abusalan the son of Iobi 4.We decided that famous brothers Shalva and Ivane Akhaltsikhel-Toreli were this Shota’s inheritors 5.We could also learn the identity of Mamurcha royal-treasurer and his role and place in the genealogical table,it was not known until now 6.We made some corrections in the order of successions in the XIII-XIV centuries,from the Torelis surname the honour of royal-treasurer was passed to Fanaskerteli-chief lord of Tao. The last bearer of this name was Zaza Fanaskerteli-Tsitsishvili, he was the author of a medical book “Karabadini” .
References
ე. მეტრეველი, მასალები იერუსალიმის ქართული კოლონიის ისტორიისათვის, თბ., 1962.
ხელმწიფის კარის გარიგება, თბ., 1993.
საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. III, თბ., 1973.
ი. ჯავახიშვილი, ქართული სამართლის ისტორია, წ. I, (თზულებანი თორმეტ ტომად, ტ., VI, თბ., 1982
შ. მესხია, საშინაო პოლიტიკური ვითარება და სამოხელეო წყობა XII ს-ის საქართველოში, თბ., 1979.
გ. ოთხმეური, XII-XIII საუკუნეების მიჯნის ქართული ლაპიდარული წარწერები, როგორც საისტორიო წყარო, თბ., 1981.
ჯ. სტეფნაძე, საქართველო XII საუკუნესა და XIII საუკუნის პირველ მეოთხედში, თბ., 1885.
ილ. ანთელავა, საქართველოს ცენტრალური და ადგილობრივი მმართველობა XI-XII სს, თბ.,1983.
ი. ანთელავა, XI-XV საუკუნეების საქართველოს სოციალურ-პოლიტიკური ისტორიის საკითხები, თბ.,1980.
მ. ახალაშვილი, X-XV სს წარწერები სვანეთის ჭედური ხელოვნების ძეგლებზე, თბ.,1987.
ე. თაყაიშვილი, არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში 1910 წელს, ენ, 2, თბ.,1991.
ი. სურგულაძე, ნარკვევები საქართველოს სახელმწიფოსა და სამრთლის ისტორიიდან, ტ. III, თბ., 1965.
ს. მარგიანი, სვანეთის საერისთაოს ისტორიისათვის, კრებ., “გულანი“, თბ.,1989.
მ. ბახტაძე, ერისთავობის ინსტიტუტი საქართველოში, თბ., 2003.
ვახუშტი, აღწერა სამეფოსა საქართველოსა, ქართლის ცხოვრება, IV, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ, თბ., 1973.
ქართლის ცხოვრება, II, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ, თბ.1959.
ნ. ბერძენიშვილი, საქართველოს ისტორიის საკითხები, VII, თბ., 1974.
ქ. ჩხატარაიშვილი, აბულასან იობის ძის წარწერა წებელდიდან და მისი ისტორიული მნიშვნელობა, საქართველოს ფეოდალური ხანის ისტორიის საკითხები, VII, 1980.
ვ. ბერიძე, თბილისის ლურჯი მონასტერი, კრებული “ქართული ხელოვნება“, II, 1948.
ა. თორდია, ისევ ლაშა-გიორგის ხელის (გუნია-ყალას წაწერის) შესახებ (ხელნაწერი).
ქართლის ცხოვრება, I, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ, თბ. 1955.
ი. ცინცაძე, ძიებანი რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობის ისტორიიდან (X-XVI სს) თბ., 1956.
პ. ინგოროყვა, რუსთაველიანას ეპილოგი, თხზულებათა ტ I, თბ., 1963.
მ. ლორთქიფანიძე, რამდენიმე შენიშვნა პ. ინგოროყვას “რუსთაველიანას“ და “რუსთაველიანას“ ეპილოგის გამო, “მაცნე“, 1964, №6.
ნ. შოშიაშვილი, XII-XIV სს, საქართველოს სახელმწიფო სამართლის ისტორიასა და რუსთველოლოგიის ზოგიერთი საკითხი, ჟ. “ცისკარი“, 1965, №9.
ლ. მუსხელისვილი, არქეოლოგიური ექსკურსიები, თბ., 1941.
ს. კაკაბაძე, “ვეფხისტყაოსნის“ წინასიტყვაობა, შოთა რუსთაველი, “ვეფხის-ტყაოსანი“, ს. კაკაბაძის რედაქციით, თბ., 1927.
ს. კაკაბაძე, შოთა რუსთაველი და მისი ვეფხისტყაოსანი, თბ., 1966.
ნ. შოშიაშვილი, თორელთა ფეოდალური სახლის ისტორია და შოთა რუსთაველი, კრებული, შოთა რუსთაველი, ისტორიულ-ფილოლოგიური ძიებანი, 1966.
ქართული ისტორიული საბუთების კორპუსი, I, X-XIII სს, თბ., 1984.
ილ. ანთელავა, შენიშვნები “ქართლის ცხოვრების“ ტექსტისთვის, ქართული წყაროთმცოდნეობა, VII, თბ., 1987.
ნ. შოშიაშვილი, XIII ს. საქართველოს ისტორიული ქრონოლოგიის საკითხისთვის, სმმ, XVIII- წ. 1954.
ნ. ბერძენიშვილი, ეპიზოდი ფეოდალურ საგვარეულოთა სამამულო ბრძოლიდან XIII საუკუნის საქართველოში, საქართველოს ისტორიის საკითხები, III, თბ., 1966.
რ. კიკნაძე, საქართველოს ისტორიის წყაროთმცოდნეობის საკითხები, I, თბ., 1982
ქართული ისტორიული წყაროების კორპუსი, I, XIV-XV სს.თბ., 2003.
ნ. ბერძენიშვილი, საქართველოს ისტორიის საკითხები, I, თბ., 1964.
ლ. მუსხელიშვილი, თორელთა გენეალოგიის გარკვევის ცდა, ჰამამლუს XIIს-ის წარწერასთან დაკავშირებით, სმმ, X-B1940.
სტეფანოს ორბელიანის “ცხოვრება ორბელიანთა“-ს ძველი ქართული თარგმანები, ქართულ-სომხური ტექსტები გამოსაცემად მოამზადა, შესავალი და საძიებელი დაურთო ე. ცაგარეიშვილმა, თბ,. 1978.